Για την κυβέρνηση λέμε πολλά, για το κόμμα θα πούμε τίποτα;

από την εφημερίδα "Εποχή"

Η στιγμή αυτή, που η προσοχή όλων είναι στραμμένη στη σύνθεση του κυβερνητικού σχήματος και στην ικανότητά του να ανταποκριθεί στο δύσκολο έργο της άσκησης της κυβερνητικής εξουσίας υπό τη βαριά σκιά τριών μνημονίων, είναι η καταλληλότερη για να θυμίσουμε ότι εκτός από την κυβέρνηση υπάρχει και το κόμμα, ο ΣΥΡΙΖΑ.

Όχι για να αντιπαραθέσουμε την πρώτη στο δεύτερο, ούτε για να ισχυριστούμε ότι καλό θα ήταν να ταυτίζονται. Χρειάζεται να το κάνουμε, για να θυμίσουμε κάτι που όλο και πιο συχνά τείνουμε να ξεχνάμε: ότι αυτό που έχει διάρκεια είναι ο πολιτικός οργανισμός, το κόμμα, ενώ η άσκηση της κυβερνητικής εξουσίας είναι εξ ορισμού προσωρινή και αβέβαιη.

Όχι μόνο γιατί ο πολιτικός οργανισμός με το σύνολο της
πρακτικής του είναι αυτός που μπορεί να εξασφαλίσει τη διάρκεια μιας κυβέρνησης, τη διατήρησή της ή την επαναφορά της στην άσκηση της κυβερνητικής εξουσίας (παρά τις όχι και τόσο καινοφανείς «θεωρίες» ότι όλα αυτά είναι έργα και αποτελέσματα μόνο των ηγετών, «θεωρίες» που πιο φανατικά δείχνουν να ασπάζονται, εκείνοι οι αντίπαλοι του ΣΥΡΙΖΑ, που είναι πρόθυμοι να κρεμάσουν αύριο στο μεσιανό κατάρτι τους ηγέτες που σήμερα κολακεύουν).

Το κόμμα δεσμός με την κοινωνία

Για ένα κόμμα που θέλει ν’ αλλάξει την κοινωνία, από τις ανάγκες και τις απαιτήσεις της οποίας έχει γεννηθεί, υπάρχει ένας ακόμα θεμελιακός λόγος ύπαρξης: το κόμμα είναι ο ενσώματος, ο πιο υλικός δεσμός που αποκτά ένα πολιτικό σχέδιο, ένα πολιτικό όραμα με την κοινωνία, με τις λαϊκές τάξεις. Με τις ιδέες του και την πρακτική του μπορεί να αλλάζει την κοινωνία, ακόμη κι όταν στην κυβέρνηση δεν βρίσκονται φίλιες δυνάμεις. Είναι η δύναμη που συνεχίζει να λειτουργεί σε όλες τις συνθήκες για την επίτευξη αυτού του σκοπού.

Αυτή η πρακτική, αυτές οι ιδέες, αυτός ο δεσμός με την κοινωνία και προετοιμάζει το έδαφος για την άσκηση μιας αποτελεσματικής και ευνοϊκής για τις λαϊκές τάξεις κυβερνητικής εξουσίας, και διευκολύνει το έργο μιας αριστερής κυβέρνησης ανοίγοντας δρόμους σε οργανική σύνδεση με τα λαϊκά κινήματα.

Μιλάμε, προφανώς, για ένα κόμμα που οι οργανώσεις του δεν περιορίζονται να συζητούν σε γενικές γραμμές τα κεντρικά πολιτικά ζητήματα και να κινητοποιούνται κυρίως όταν πρόκειται να στηθούν κάλπες. Μιλάμε για ένα κόμμα που δεν επαναπαύεται στις εκλογικές δάφνες ούτε αρκείται στο να στελεχώσει τον κυβερνητικό μηχανισμό ή να ακολουθεί το ρυθμό του κυβερνητικού έργου, αλλά για ένα κόμμα που έχει πλήρη συνείδηση ης σχετικής αυτοτέλειας του ρόλου του ως μετασχηματιστή της κοινωνίας. Που μπορεί να δοκιμάζει, να αναπτύσσει και να διαχέει μέσα στην κοινωνία πρότυπα που έρχονται από το μέλλον, προϊδεάζουν γι’ αυτό και το προετοιμάζουν διαμορφώνοντας νέες συνειδήσεις στη βάση της λαϊκής πρωτοβουλίας, της συλλογικότητας και της αλληλεγγύης.

Μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ;

Είναι ένα τέτοιο κόμμα το ΣΥΡΙΖΑ; Ούτε στα πιο αισιόδοξα όνειρά μας, δεν θα μπορούσαμε να φανταστούμε πως είναι ήδη. Μπορεί να γίνει; Πολύ δύσκολο. Μπορεί, ωστόσο, ν’ αρχίσει να οικοδομείται σ’ αυτή τη βάση, αν θέσει στα σοβαρά ως σκοπό να τείνει προς αυτό τον απώτερο στόχο. Έχει αυτή την ανάγκη; Είναι βέβαιο ότι το χρειάζεται πολύ περισσότερο απ’ όσο χρειάζεται την επιτυχία τής κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ-Οικολόγων.

Είναι κατάλληλη αυτή η στιγμή; Είναι ίσως η καταλληλότερη στις δεδομένες συνθήκες. Γιατί μετά την κρίση και τη διάσπαση, που προκάλεσε πολύ σοβαρά προβλήματα σε όλες σχεδόν τις οργανώσεις και στην κομματική δομή, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει μπει ήδη σε φάση ανασυγκρότησης. Και ακριβώς τώρα έχει τεράστια σημασία να επιλέξει σε ποια κατεύθυνση θα ανα-συγκροτηθεί. Ακολουθώντας μια γραφειοκρατική πεπατημένη ή οικοδομώντας το «πορώδες κόμμα», το οποίο ανταλλάσσει γενετικό υλικό με την κοινωνία που έχει ανάγκη ν’ αλλάξει; Υπολειτουργώντας και φυτοζωώντας πολιτικά ή κινητοποιώντας τις λαϊκές δυνάμεις που έχουν ζωτική ανάγκη να προκαλέσουν ανατροπές στην καθημερινή ζωή τους, γιατί αλλιώς δεν θα επιβιώσουν;

Ίσως σκεφτείτε τώρα πως σε λίγους μήνες θα έχει συνέδριο ο ΣΥΡΙΖΑ και όλα αυτά θα τον απασχολήσουν τότε. Λάθος.  Αν δεν απασχολήσουν την ηγεσία του και τα μέλη του από τώρα, στο συνέδριο κανείς δεν θα είναι έτοιμος για τίποτα απ’ όλα αυτά.

Μαξίμου και Κουμουνδούρου γωνία

Η συνεδρίαση της κεντρικής επιτροπής, που θα συμπληρώσει την πολιτική γραμματεία και θα ορίσει και το νέο γραμματέα της, χρειάζεται να δείξει ότι αντιλαμβάνεται το μέγεθος και τη σημασία του ζητήματος και, τουλάχιστον, να εξασφαλίσει για τις ανάγκες του κόμματος τη διάθεση ικανών στελεχών κατ’ αναλογία των στελεχών που διατέθηκαν για την κάλυψη των κυβερνητικών αναγκών. Να εκλέξει μέλη οργάνου και γραμματέα, που θα είναι σε θέση και διαθέσιμοι να εμπνεύσουν τις αναγκαίες αλλαγές στη λειτουργία του κόμματος. Να μπορούν να περιβληθούν με το απαραίτητο κύρος, και να αποδείξουν στην πράξη ότι το διαθέτουν, ώστε να αντιμετωπίσουν με ευρύ πνεύμα τις συνέπειες του τραυματισμού του κομματικού σώματος, να λειτουργήσουν συσπειρωτικά, να κατασιγάσουν τους φόβους και την αυθόρμητη αντίδραση κατά των θεσμοθετημένων τάσεων που διαπιστώνεται μετά τη διασπαστική πρακτική της Αριστερής Πλατφόρμας. Να αποκαταστήσουν τη συλλογικότητα και το δημοκρατικό πνεύμα στη λειτουργία όλων των οργάνων και των οργανώσεων. Να εξαλείψουν τις αιτίες των κατηγοριών που δέχεται ο ΣΥΡΙΖΑ ότι τείνει να εξελιχθεί σε αρχηγικό κόμμα ή κόμμα ευάλωτο σε παραγοντισμούς.

Κάτι περισσότερο από το άνοιγμα

 Η αλήθεια είναι ότι μέχρι στιγμής δεν έχουμε ακούσει από την πλευρά της κομματικής ηγεσίας, των καθοδηγητικών οργάνων, τίποτε περισσότερο από μια αναφορά στη γενική και μάλλον αόριστη ανάγκη ανασυγκρότησης του κόμματος, καθώς και στην ανάγκη να είναι πιο ανοιχτές οι οργανώσεις του ΣΥΡΙΖΑ στην κοινωνία, ώστε να αναπτυχθούν αριθμητικά και να αντιστοιχηθούν με την κατά πολύ μεγαλύτερη πολιτική επιρροή του ΣΥΡΙΖΑ. Για το πώς θα γίνει αυτό, με ποια μέσα, με ποιο πολιτικό στόχο και σε ποια προοπτική θα ενταχθεί, ποια πρότυπα θα ακολουθήσει, δυστυχώς, δεν έχει ακουστεί κάτι σημαντικό. Ο κίνδυνος που απορρέει από αυτή την έλλειψη είναι σαφής και υπαρκτός: να θεωρηθεί και να γίνει η επιδίωξη αυτή ένας απλός ποσοτικός στόχος χωρίς ιδιαίτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά.

Κι όμως, υπάρχουν σημαντικές συμβολές από γνωστούς συντρόφους, τόσο για τα ζητήματα που αφορούν τη σχέση κόμματος και κυβέρνησης, όσο και για τα ζητήματα του χαρακτήρα του κόμματος και τη σχέση των οργανώσεών του με την κοινωνία, αλλά και για τα ζητήματα συλλογικής και δημοκρατικής, τελικά δηλαδή ουσιαστικής πολιτικής λειτουργίας. Θα μπουν στο τραπέζι και στη ζωή μας ή θα εξακολουθούμε να τις θεωρούμε «θεωρίες» χωρίς πρακτική σημασία;

Αν αφεθεί όλη αυτή την υπόθεση να προχωρήσει βασιζόμενη απλώς στη δύναμη της αδράνειας, δεν πρόκειται να πάει πολύ μακριά. Ο ΣΥΡΙΖΑ θα βυθιστεί στο τέλμα μιας συνήθειας πολλών ετών, που μόνο κάποιες φωτεινές εξάρσεις μπορούν να την απειλήσουν (όπως οι εξάρσεις των δομών αλληλεγγύης ή των ιχνών κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας), αν βέβαια πολλαπλασιαστούν και επεκταθούν μετατρεπόμενες, τελικά, σε κανόνα. Πρόκειται για ένα στοίχημα τουλάχιστον ανάλογης βαρύτητας με την επιτυχία της κυβέρνησης.

Χ. Γεωργούλας